Tο ντοκιμαντέρ “Afterpop” (2022) του Δημήτρη Ζιβόπουλου καταγράφει στιγμές από τη ζωή και τη δημιουργική πορεία του 35χρονου (τότε) Έλληνα συνθέτη Δημήτρη Σκύλλα. Το ντοκιμαντέρ σε παραγωγή του Οnassis Culture, προβλήθηκε πριν δύο χρόνια σε παγκόσμια πρεμιέρα στο 24ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και στις 23 Απριλίου 2024 θα παρουσιαστεί στο 43o Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Κωνσταντινούπολης.
Ο Δημήτρης Σκύλλας μίλησε αποκλειστικά στο ertnews.gr από το Λονδίνο, όπου ζει, για την προβολή και την παρουσία του στο Φεστιβάλ, αλλά και τις επόμενες συνεργασίες του με το Εθνικό Θέατρο και το IKSV, το Ινστιτούτο Τεχνών και Πολιτισμού της Κωνσταντινούπολης.
Πότε δέχθηκες την πρόταση να προβληθεί το ντοκιμαντέρ στο πλαίσιο του Φεστιβάλ; Ποια είναι η αίσθηση σου από τη διοργάνωση;
Η πρόταση για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Κωνσταντινούπολης ήρθε ως αποτελέσματα μιας μεγαλύτερης συνθήκης της νέας μου επαφής με την Τουρκία και τον σύγχρονο πολιτισμό της. Ξεκινάει από το 2018 στο Λονδίνο και καταλήγει στο σήμερα. Για να είμαι πιο σαφής, θα έλεγα πως η πρεμιέρα του “Afterpop” στην Τουρκία είναι η εισαγωγή μιας μεγαλύτερης, εύχομαι, πορείας μου προς την Ανατολή. Τον Οκτώβρη του 2023 είχα την τιμή να είμαι ο πρώτος συνθέτης in residence του IKSV, το οποίο είναι το μεγαλύτερο Ίδρυμα σύγχρονης Τέχνης της Κωνσταντινούπολης. Κι εκεί γνωριστήκαμε και με τον Kerem Ayan, διευθυντή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου ο οποίος, όσο περισσότερο γνωριζόμασταν, τόσο τον ενδιέφερε η δουλειά μου και το Ντοκιμαντέρ μας. Σε λίγες μέρες θα παρευρεθώ στην Πόλη ώστε να παρουσιάσω το φιλμ στο Τουρκικό κοινό. Θέλω να τους δείξω τη σύγχρονη ελληνική μουσική μέσω μίας διεθνούς ματιάς. Δεν γνωρίζω ακόμα το πως θα είναι αυτή η εμπειρία. Κρατώ όμως πως ένα μεγάλο και σημαντικό Φεστιβάλ έχει ανοίξει τις πύλες του στο έργο μου.
Το “Afterpop” αποτελεί μια νέα, προσωπική ματιά στο ερώτημα «τι είναι η κλασική μουσική» και τι πραγματικά σημαίνει «popular», μέσα από τη διαδρομή σου και πώς μπορεί αυτή η μουσική να έχει να πει κάτι στο σήμερα.
Με τον όρο “κλασική μουσική” κάνουμε οι ίδιοι κακό στον εαυτό μας! Αυτόματα, αυτός ο όρος μας τοποθετεί στην αίσθηση του παλιού. Μεγαλώνω. Και αφήνω πίσω τις κατηγοριοποιήσεις. Αυτό το κάνουν οι κριτικοί και οι αναλυτές. Εγώ είμαι δημιουργός. Το μόνο που γνωρίζω να κάνω είναι να φτιάχνω. Δεν κάνω μουσική ούτε για την ανάμνηση του κλασικού, ούτε μόνο για το τώρα, ούτε για το υποτιθέμενο μέλλον. Κάνω μουσική για το πάντα και κυρίως το από πάντα, το για πάντα, τον Θεό. Το καθολικό όραμα.
Απολαμβάνω σε στιγμές την ποπ μουσική αλλά ειλικρινά, βαθιά μέσα μου, μού είναι αρκετά αδιάφορη. Ίσως γιατί η σημερινή ποπ είναι φτωχή και δίχως όραμα. Από την άλλη, επίσης ένα μεγάλο μέρος της κλασικής μουσικής δε με αγγίζει καθόλου συναισθηματικά. Κάποιες φορές νιώθω πως δε με ενδιαφέρει τίποτα. Και άλλες τα πάντα. Κι εκεί βρίσκεται η διάσταση του ιερού από τη ματιά του ερευνητή και όχι του θρησκευόμενου.
Το ντοκιμαντέρ καταγράφει τη ζωή σου από τα ελληνικά βουνά του Πηλίου και τον Βόλο έως τις σπουδαίες σκηνές του BBC, στην κεντρική σκηνή του Barbican Centre στο Λονδίνο. Στο «εδώ και τώρα» οι συνθέτες κλασικής μουσικής ίσως δε διαφέρουν από τους ποπ σταρ. Είναι άνθρωποι όπως εμείς, τρώνε, γελάνε, κάνουν έρωτα, ανησυχούν, χορεύουν εκστασιασμένοι σε ένα πάρτι και δεν είναι αποκομμένοι σε κάποιο σκοτεινό δωμάτιο ή απομακρυσμένο καταφύγιο, μακριά από τον κόσμο και αυτό που αποκαλούμε “ζωή”. Οι σκέψεις σου για αυτό και τον τρόπο που γυρίστηκε το φιλμ;
Θα ήταν υποκρισία στα 30 μου να φτιάξουμε με τον σκηνοθέτη ένα ντοκιμαντέρ, το οποίο δεν θα έδειχνε την καθημερινή και απλή πλευρά μου. Υποκρισία για μας, υποκρισία για το κοινό. Θα ήταν αρκετά εύκολο να τοποθετηθώ και να κρυφτώ σε κάποια καλλιτεχνική ελίτ. Υπάρχουν οι υποδομές, έχω το βιογραφικό και τις συνεργασίες. Όμως αυτό απέχει πολύ από το όραμα. Το δικό μου όραμα. Το όραμα μιας “οικογένειας” δημιουργών πριν από μένα και ύστερα από μένα, οι οποίοι παλεύουν για τις μεγάλες αξίες, το υψηλό. Όλα αυτά δηλαδή που δεν βρίσκουμε πλέον στη μαζική ποπ.
Αυτές τις αξίες προσπαθώ με πολλούς τρόπους να τις φέρω στο γενικό κοινό μέσω της συνολικής μου στάσης, πολλές φορές με κόστος. Σε αντάλλαγμα, αρκετοί με αποκαλούν αλαζόνα. Είναι κι αυτό μέρος του παιχνιδιού, υποθέτω. Κάποιες φορές νιώθω μόνος, σα να κοιτώ τη ζωή από μακριά. Σα να είμαι μέσα και έξω ταυτόχρονα. Ίσως αυτό το στάδιο είναι το στάδιο όπου συμβαίνει η δημιουργία. Αυτός που δημιουργεί πρέπει πρωτίστως να βαδίζει μόνος.
Είσαι μάλλον ο πρώτος συνθέτης της γενιάς σου για τον οποίον γυρίστηκε ένα ολόκληρο ντοκιμαντέρ και μάλιστα είχες την τύχη, αλλά και την ευθύνη να γράψεις και το σάουντρακ. Τι σημαίνει για σένα “Αfterpop”;
Ναι, έτσι είναι… Δεν το ζήτησα αλλά συνέβη και νιώθω ευλογημένος. Χαίρομαι πραγματική που η Στέγη Ωνάση πήρε μια τέτοια πρωτοβουλία. Σε μια λοιπόν τέτοια έντονη και τρυφερή συνθήκη, το original soundtrack θα μπορούσε να γραφτεί μόνο από εμένα. Αγαπάω τόσο πολύ αυτό το album, όμως που δεν ξέρω πως να το εκφράσω. Έβγαλε σκοτεινές πλευρές του μυαλού οι οποίες, μουσικά, εκφράστηκαν με λαγνεία και μυστήριο. Όσο ωριμάζω ως Δημήτρης, νιώθω πως το ποιόν μου ανήκει στην απλότητα.
Ως νεαρός συνθέτης, ωστόσο, έσπασες αρκετά τα στερεότυπα της κλασικής τέχνης, φέρνοντας μια νέα πνοή, μια άλλη οπτική. Κοιτώντας πίσω τι αίσθηση σου προκαλεί αυτή η αληθινά συναρπαστική διαδρομή;
Προσπαθώ πάντα να κάνω αυτό που ορίζω εγώ ως σωστό και ιδανικό για τη δουλειά μου. Δεν είναι στον χαρακτήρα μου να ακολουθώ τις τάσεις της κάθε εποχής η την πορεία άλλων καλλιτεχνών. Είναι αρκετές οι φορές που νιώθω πως είναι πολύ μακριά από τον στόχο μου. Όχι πως είμαι σε λάθος κατεύθυνση, είμαι στην κατεύθυνση που ονειρεύομαι να είμαι, αλλά νιώθω σαν να μην έχω κάνει τίποτα και να ξεκινάω συνέχεια από το μηδέν. Βρίσκομαι σε μια διαρκή παράλληλη εξέλιξη με τη μουσική μου, σε στιγμές την αισθάνομαι και ανταγωνιστική. Αυτή όμως πάντα με νικάει, ξέρει πάντα ποιο είναι το σωστό και μου υποδεικνύει το προς τα που πρέπει πάω κι εγώ. Με κάνει καλύτερο άνθρωπο. Είναι πολύ, πολύ δύσκολο να είσαι καλός άνθρωπος. Θέλει κόπο και αγώνα. Ας πούμε ότι η μουσική μου είναι γεμάτη καλοσύνη. Εύχομαι κάποια στιγμή να τη φτάσω.
Υπάρχουν άλλα σχέδια ανακοινώσιμα για το μέλλον; Για τη συνεργασία σου με το ΙKSV της Κωνσταντινούπολης και το Εθνικό Θέατρο;
Αυτή τη στιγμή ζω κάτι καινούριο. Για πρώτη φορά προετοιμάζω τρία έργα σχεδόν ταυτόχρονα. Δεν ξέρω αν αυτό θα πετύχει, αλλά δεν έχω επιλογή. Το σπίτι μου είναι γεμάτο Α3 παρτιτούρες με διαφορετικές κατευθύνσεις, πύλες σε διαφορετικές ηχητικές διαστάσεις. Είναι αρκετές οι φορές που νιώθω πως αυτό το πράγμα δε γίνεται. Από την άλλη, αυτό που με ωθεί στην πράξη είναι η πίστη. Η πίστη ότι πίσω από όλα τα διαφορετικά μουσικά έργα, ο στόχος είναι ένας και αμετάκλητος. Τα έργα είναι απλά τα εργαλεία.
Τους τελευταίους μήνες έχουν έρθει κομβικές αλλαγές στον ψυχικό μου κόσμο. Και αυτές οι αλλαγές έχουν τεράστια επίδραση στη μουσική μου. Γι’ αυτό και δέχτηκα να κάνω όλα αυτά τα έργα μαζί. Προετοιμάζω ένα μεγάλο μουσικό και σημαντικό έργο για την Τουρκία, για το οποίο δε μπορώ ακόμη να πω πολλά, αλλά παράλληλα κατεβαίνουμε στην Επίδαυρο με τον φίλο και συνεργάτη Θάνο Παπακωνσταντίνου και το Εθνικό Θέατρο. Θα ανεβάσουμε τις «Βάκχες» και η ανυπομονησία είναι μεγάλη, καθώς είναι η δεύτερη δουλειά μας με τον Παπακωνσταντίνου στην Αρχαία Τραγωδία, ύστερα από την Ηλέκτρα του 2018.
Ταξιδεύεις διαρκώς. Θα σκεφτόσουν να αφήσεις το Λονδίνο και να επιστρέψεις ίσως στη χώρα μας;
Τα τελευταία χρόνια και ειδικά αυτήν την περίοδο, ταξιδεύω συνεχώς. Οι επόμενοι μήνες θα είναι μεταξύ Λονδίνου, Κωνσταντινούπολης και Αθήνας. Οπότε, δεν προλαβαίνω πραγματικά να σκεφτώ ποια απ’ όλες είναι η πραγματικότητα μου. Πραγματικότητα για μένα είναι όπου πηγαίνει το έργο μου.
Δεν έχω σκοπό να αφήσω το Λονδίνο ως βάση. Ούτε όμως να επισκέπτομαι συχνά το σπίτι μου στην Αθήνα. Ακόμα και ο Βόλος παίζει ρόλο, μου καλύπτει μια άλλη πτυχή του εαυτού μου εφόσον είναι το πατρικό μου. Η μεγαλύτερη ευχή που μπορώ να δώσω σε κάποιον είναι η οικονομική και γεωγραφική ανεξαρτησία.
Photo@Nikos Kokkas
www.ertnews.gr
