Το Νόμπελ Ειρήνης που απονεμήθηκε πριν από 50 χρόνια στον τότε υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ και στον Λε Ντουκ Το του Βιετνάμ παραμένει ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα Νόμπελ.
Ο ένας από τους βραβευθέντες αρνήθηκε το βραβείο, ο άλλος δεν τόλμησε να ταξιδέψει στο Όσλο για να το παραλάβει και δύο από τα πέντε μέλη της επιτροπής παραιτήθηκαν με αναστάτωση.
«Ένα απόλυτο φιάσκο», σύμφωνα με τα λόγια του Νορβηγού ιστορικού του Νόμπελ Ασλ Σβέεν.
«Είναι το χειρότερο βραβείο σε όλη την ιστορία του Νόμπελ Ειρήνης», δήλωσε στο AFP.
Η ανακοίνωση προκάλεσε σοκ σε όλο τον κόσμο στις 16 Οκτωβρίου 1973: η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ είχε απονείμει το βραβείο στον Κίσινγκερ και στον Λε Ντουκ Το, τον επικεφαλής διαπραγματευτή ειρήνης του Βόρειου Βιετνάμ, «επειδή διαπραγματεύτηκαν από κοινού την κατάπαυση του πυρός στο Βιετνάμ το 1973».
Στις 27 Ιανουαρίου του ίδιου έτους, το ζεύγος είχε υπογράψει τις ειρηνευτικές συμφωνίες των Παρισίων που ζητούσαν εκεχειρία στο Βιετνάμ.
«Δεν ήταν μια ειρηνευτική συμφωνία, αλλά μια ανακωχή που άρχισε γρήγορα να καταρρέει», δήλωσε ο Σβέεν.
Ίσως πάνω απ’ όλα, ήταν μια ευκαιρία για την Αμερική να αποσύρει τα στρατεύματά της από το τέλμα του Βιετνάμ, εν μέσω σφοδρών αντιπολεμικών αισθημάτων στο εσωτερικό. Το βραβείο προκάλεσε αμέσως αντιδράσεις.
Δύο δυσαρεστημένα μέλη της επιτροπής Νόμπελ παραιτήθηκαν, για πρώτη φορά στην ιστορία του βραβείου.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι New York Times δημοσίευσαν κύριο άρθρο για το «Νόμπελ Πολέμου», ενώ καθηγητές του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ έγραψαν στο νορβηγικό κοινοβούλιο επικρίνοντας μια επιλογή που ήταν «περισσότερο από ό,τι μπορεί να αντέξει ένας άνθρωπος με φυσιολογικό αίσθημα δικαίου».
Ο Αμερικανός σατιρικός τραγουδιστής Τομ Λέρερ δήλωσε ότι με το βραβείο «η πολιτική σάτιρα έγινε παρωχημένη».
Ο Κίσινγκερ, 100 ετών σήμερα, ήταν ιδιαίτερος στόχος της κριτικής, κατηγορούμενος ότι προκάλεσε την εξάπλωση του πολέμου στη γειτονική Καμπότζη και διέταξε μαζικούς βομβαρδισμούς στο Ανόι για να αυξήσει την πίεση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Δέχθηκε επίσης πυρά επειδή υποστήριξε το πραξικόπημα του Αουγκούστο Πινοσέτ στη Χιλή κατά του δημοκρατικά εκλεγμένου προέδρου Σαλβαδόρ Αλιέντε.
«Κακή απόφαση»
Λιγότερο γνωστός, ο Λε Ντουκ Το ήταν επίσης ένας σκληροπυρηνικός που είχε ήδη θέσει τις βάσεις για την εισβολή στο Νότιο Βιετνάμ δύο χρόνια αργότερα, το 1975.
Είναι μέχρι σήμερα ο μόνος που αρνήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης.
«Όταν θα τηρηθεί η συμφωνία των Παρισίων για το Βιετνάμ, θα σιγήσουν τα όπλα και θα αποκατασταθεί πραγματικά η ειρήνη στο Νότιο Βιετνάμ, θα σκεφτώ την αποδοχή αυτού του βραβείου», έγραψε σε τηλεγράφημά του προς την επιτροπή του Βραβείου Ειρήνης.
Εν τω μεταξύ, φοβούμενος ότι θα συναντούσε οργισμένες διαμαρτυρίες, ο Κίσινγκερ επέμεινε ότι έπρεπε να συμμετάσχει σε συνεδρίαση του ΝΑΤΟ και δεν μπόρεσε να παραλάβει το βραβείο στο Όσλο.
Μετά την πτώση της Σαϊγκόν το 1975, προσπάθησε να στείλει το βραβείο του πίσω στην επιτροπή, η οποία το αρνήθηκε.
Σύμφωνα με τον σημερινό πρόεδρο του Ινστιτούτου Νόμπελ Όλαβ Νιόλσταντ, οι αρχειοθετημένες συζητήσεις της επιτροπής, που αποδεσμεύτηκαν πρόσφατα μετά από 50 χρόνια, δείχνουν ότι η επιτροπή ήλπιζε ότι το βραβείο θα έδινε το έναυσμα για μια διαρκή ειρήνη.
Επιπλέον, η ειρήνη στο Βιετνάμ θα μείωνε τις εντάσεις Ανατολής-Δύσης στον υπόλοιπο κόσμο και θα βοηθούσε στην απόψυξη του Ψυχρού Πολέμου.
Όμως, παραδέχεται ο Νιόλσταντ, «τείνω να πιστεύω ότι ήταν μια κακή απόφαση. Συνήθως δεν είναι καλή ιδέα να δίνεις βραβεία σε ανθρώπους που ήταν υπεύθυνοι για τον πόλεμο».
Πηγή: AFP
www.ertnews.gr
