Πολυπληθείς συγκεντρώσεις αναμένονται σήμερα σε όλη την Πορτογαλία για να γιορτάσουν την 50ή επέτειο της Επανάστασης των Γαρυφάλλων, η οποία ανέτρεψε την πλέον μακροχρόνια δικτατορία στην Ευρώπη και αποκατέστησε τη δημοκρατία.
Ο δικτάτορας Αντόνιο Ολιβέιρα Σαλαζάρ είχε αποκτήσει κύρος στους συντηρητικούς κύκλους ως υπουργός Οικονομικών στα τέλη της δεκαετίας του ’20 και στις αρχές της δεκαετίας του ’30. Στη συνέχεια έγινε πρωθυπουργός και ίδρυσε αυτό που αποκαλούσε «Νέο Κράτος» (Estado Novo) για να κυβερνήσει στη συνέχεια την Πορτογαλία από το 1932 έως το 1968, με κύρια χαρακτηριστικά του καθεστώτος τον εθνικισμό και το σφοδρό αντικομουνισμό. Η δικτατορία διήρκεσε άλλα έξι χρόνια μετά το θάνατό του, υπό τον Μαρσέλο Καετάνο, και κατέρρευσε τελικά στις 25 Απριλίου 1974 από μια επανάσταση κατά την οποία είναι αξιοσημείωτο ότι ουσιαστικά δεν χύθηκε σταγόνα αίματος. Για επικεφαλής είχε μια ομάδα κατώτερων αξιωματικών του στρατού, που ήθελαν επιτέλους να μπει τέλος στους μακροχρόνιους πολέμους της χώρας ενάντια στα κινήματα ανεξαρτησίας στις αφρικανικές αποικίες της Αγκόλα, της Μοζαμβίκης και της Γουινέας-Μπισάου, στους οποίους έχαναν άδικα τη ζωή τους χιλιάδες νεαροί Πορτογάλοι. Πράγματι, η έλευση της δημοκρατίας συνοδεύτηκε και από την ταχεία αποαποικιοποίηση, τερματίζοντας περισσότερους από πέντε αιώνες πορτογαλικής παρουσίας στην Αφρική.
Το όνομά της η Επανάσταση των Γαρυφάλλων το οφείλει στην Σελέστε Καέιρο, που εργαζόταν ως καθαρίστρια σε ένα εστιατόριο της Λισαβόνας, το οποίο είχε ανοίξει ακριβώς ένα χρόνο πριν από την επανάσταση, στις 25 Απριλίου 1973. Λόγω της εξέγερσης, ένα πάρτι που ήθελαν να διοργανώσουν για την πρώτη επέτειο του καταστήματος ακυρώθηκε και ο υπεύθυνος του εστιατορίου ζήτησε από τους υπαλλήλους να πάρουν τα γαρύφαλλα γιατί θα χαλούσαν. Στο δρόμο για το σπίτι της, η Καέιρο συναντήθηκε με την ιστορία της χώρας, όταν ένας επαναστάτης στρατιώτης της ζήτησε ένα τσιγάρο, η γυναίκα του είπε ότι δεν είχε, όμως του έδωσε ένα από τα πολλά γαρίφαλα που είχε μαζί της. Ο στρατιώτης έβαλε το λουλούδι στην κάννη του τουφεκιού του και πολλοί άλλοι μετά επανέλαβαν τη χειρονομία, η οποία έγινε το σύμβολο μιας ιστορικής ημέρας.
Σύμφωνα όμως με τον πολιτικό επιστήμονα του Πανεπιστημίου της Λισαβόνας Αντόνιο Κόστα Πίντο, ο οποίος παραχώρησε συνέντευξη στο πρακτορείο Reuters, στους φετινούς εορτασμούς για την αποκατάσταση της δημοκρατίας θα υπάρχει “ένας ελέφαντας στο δωμάτιο”. Ενώ οι περισσότεροι Πορτογάλοι υποστηρίζουν τη δημοκρατία και είναι περήφανοι για την επανάσταση της 25ης Απριλίου, όπως λέει, δημιουργεί προβληματισμό η πρόσφατη αύξηση της υποστήριξης προς το ακροδεξιό, λαϊκίστικο και αντιμεταναστευτικό κόμμα «Αρκετά» (Chega).
«Το κόμμα αυτό προσελκύει όσους ελκύονται από μια ρεβιζιονιστική άποψη για την ιστορία και την ιδέα ότι η αποικιοκρατία και η αυτοκρατορία δεν ήταν κακές, ενώ θα πρέπει να επανεκτιμηθούν το ένδοξο πορτογαλικό παρελθόν και τα σύμβολά του», εξηγεί ο Κόστα Πίντο.
Μια πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Κοινωνικών Επιστημών της Λισαβόνας διαπίστωσε ότι το 23% των ερωτηθέντων θεωρούσε ότι αν οι σημερινοί πολιτικοί ηγέτες ακολουθούσαν τα «ιδανικά» του Σαλαζάρ, η Πορτογαλία θα μπορούσε να «ανακτήσει το μεγαλείο της».
Το κόμμα Αρκετά χρησιμοποιεί συχνά στο δημόσιο λόγο του το σύνθημα του Σαλαζάρ για «Θεό, πατριωτισμό και οικογένεια», στο οποίο όμως πρόσθεσε και την εργασία. Από την πλευρά του, ο ηγέτης του πολιτικού σχηματισμού, Αντρέ Βεντούρα, αρνήθηκε ότι ο ίδιος ή το κόμμα του είναι φασιστικό, παρά το γεγονός ότι δηλώνει αντισυστημικός και ότι θέλει να αλλάξει το Σύνταγμα της Πορτογαλίας.
Αυτή τη στιγμή, το Αρκετά είναι το τρίτο ισχυρότερο κόμμα στη χώρα της Ιβηρικής, έχοντας τετραπλασιάσει τη δύναμή του στη Βουλή στις εκλογές του Μαρτίου, με 50 πλέον βουλευτές.
Πηγές: Reuters, EFE, El Diario
www.ertnews.gr
